ارزشگذاری اقتصادی کارکردهای زیست محیطی مراتع استان خراسان رضوی

مرتع به زمینی غیر قابل کشت اطلاق می شود که از آن عمدتا برای تولید علوفه استفاده می شود و مشخصه اصلی آن پوشش بومی است. حدود 52 درصد از مساحت کل کشور و 80 درصد از وسعت کل منابع طبیعی استان خراسان رضوی را مراتع تشکیل می دهد. مراتع به عنوان جزئی از اکوسیستم طبیعی علاوه بر تامین علوفه دام خدمات غیر مستقیم مختلفی عرضه می کند که اغلب مورد چشم پوشی واقع شده اند. هدف اصلی این مطالعه شناسایی و ارزشگذاری اقتصادی کالاها و خدمات اکوسیستم مرتعی استان خراسان رضوی بوده است. به این منظور ابتدا اراضی مرتعی مناسب به عنوان نماینده مراتع متراکم، نیمه متراکم و کم تراکم انتخاب و پس از کمی سازی کارکرد، با استفاده از روش مناسب (قیمت بازار، هزینه جایگزین، هزینه پیشگیری و انتقال منافع) اقدام به برآورد ارزش اقتصادی آن شده است. با توجه به یافته های تحقیق میانگین ارزش سالیانه مراتع استان در ارائه کارکردهای مستقیم (تولید علوفه، گیاهان دارویی) برابر با 544.8 و در ارائه کارکردهای غیر مستقیم (تنظیم گازها، ذخیره آب باران، تنظیم اختلال، تشکیل خاک، دفع مواد زائد، گرده افشانی، تنوع زیستی، و کارکرد زیستگاهی) برابر با 5141.1 هزار ریال در هکتاربرآورد شد. به این ترتیب ارزش اقتصادی کل مراتع استان 35430 میلیارد ریال در سال برآورد شد که معادل 83 درصد تولیدات ناخالص داخلی استان در سال 90 است. همچنین کارکرد تنظیم گازها، گرده افشانی، حفاظت خاک و دفع مواد زائد بیشترین سهم را در رتبه بندی ارزش کارکردهای مراتع استان برخور دارند. توجه به ارزش واقعی مرتع در هنگام صدور مجوز چرا، پروانه بهره برداری و هزینه اخذ شده از دامدار به عنوان ورودی مرتع قرق شده پیشنهاد می شود.